کوخرد ـ در کتاب تاریخ کمبریج
کتاب تاریخ ایران کمبریج
«کوخرد ـ در کتاب تاریخ کمبریج»
- تاریخ ایران کمبریج (به انگلیسی: The Cambridge History of Iran)، کتابی درباره تاریخ و جغرافیای تاریخی ایران از کهن‌ترین روزها تا زمان کنونی، به زبان انگلیسی در هفت جلد است.
کوخرد در کتاب تاریخ کمبریج
داستان این کاروانها و کاروانسالان آن دوران وچریکهایی که
به سرپرستی «جلودار مهران» همراه این قافله‌ها بودند و از
نا امنی راه از قافله‌ها حمایت و حفاظت می‌کردند مشهور است
در منطقه، ویکی از حکایات تاریخی مردان دلیر وشجاع دوران
قدیم و تاریخ برجسته کوخرد ودوران پر افتخار مردم
زحمتکش کوخرد سیبه که سینه به سینه نقل شده‌است
به یادگار مانده‌است. این تاریخ باشکوه در یکی از قدیمی ترین
کتابهای تاریخ جهان ثبت شده‌است، در کتاب «کمبریج» که
یکی از کتابهای تاریخ قدیم است و به زبان انگلیسی نوشته
شده‌است از کوخرد وکاروانهای بازرگانی آن دوران نام
برده‌است دقیقاً در این کتاب قدیم وتاریخی
نوشته شده‌است .
- طرح تألیف تاریخ ایران کمبریج را نخستین بار در ۱۹۵۹ آرتور آربری و قدس نخعی، سفیر ایران در لندن، ارائه دادند. شرکت ملی نفت ایران با سرمایه‌ای بالغ بر ۰۰۰، ۲۵ پوند، بودجه این طرح را تأمین کرد؛ ولی پس از چندی، این سرمایه از میان رفت و مؤسسه مطالعات ایرانی در واشنگتن برای جلد دوم، مؤسسه یارشاطر وابسته به دانشگاه کلمبیا برای جلدهای ششم و هفتم و شاهزاده ابونصر عضد برای جلد هفتم، کمکهای مالی بلاعوضی کردند و انتشارات دانشگاه کمبریج چاپ این اثر را با عنوان The Cambridge History of Iran (تاریخ ایران کمبریج) به عهده گرفت. آربری برای تشکیل هیئت ویراستاری، از برخی پژوهشگران نامدار دعوت کرد و نخستین گردهمایی در ژانویه ۱۹۶۱ برگزار شد. هیئت ویراستاران عبارت بودند از: آرتور آربری (رئیس، ۱۹۶۱ـ۱۹۶۹)، هارولد بیلی (۱۹۶۱ـ و از ۱۹۷۰ به بعد به عنوان رئیس)، آن لمبتون (۱۹۶۱ـ۱۹۷۰)، روبن لوی (۱۹۶۱ـ۱۹۶۶)، رابرت چ. زینر (۱۹۶۱ـ۱۹۶۷)، بازیل گری (نایب رئیس، ۱۹۶۱ـ۱۹۸۹)، پیتر ایوری (سرویراستار، ۱۹۶۱ـ ۱۹۶۹)، عیسی صدیق (۱۹۶۳ـ۱۹۶۹)، سید حسن تقی‌زاده (۱۹۶۳ـ۱۹۶۹)، لارنس لاکهارت (۱۹۶۴ـ ۱۹۷۵)، جان اندرو بویل (۱۹۶۷ـ ۱۹۷۸)، سر ماکس مالوان (۱۹۷۰ـ ۱۹۷۸)، کلیفورد ادموند باسوورت (۱۹۷۰ـ)، ایلیا گرشویچ (۱۹۷۰ـ)، هیوبرت س. ج. دارک (سرویراستار، ۱۹۷۰ـ)، ویلیام ب. فیشر (۱۹۷۹ـ۱۹۸۴) و محمود صناعی (۱۹۷۲ـ۱۹۸۵) که رابط رسمی هیئت ویراستاری با مراکز علمی ایران بود.
- تاریخ ایران کمبریج افزون بر بررسی تاریخ سیاسی ایران، به هنرهای ایرانی و تأثیر آنها بر تمدن جهان می‌پردازد. این تاریخ به جنبه‌های مذهبی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری تمدن ایرانی توجه کرده‌است، اما بر برخی جنبه‌ها، از جمله اوضاع جغرافیایی و بوم شناسی، تأکید بیشتری دارد.
- برخی از شرق شناسان و پژوهشگران، این کتاب را به سبب اهمیتش نقد و بررسی کرده‌اند که برخی از این بررسیها به طور مستقل یا در مجلات به چاپ رسیده است، از جمله گودرز رشتیانی در کتاب ماه تاریخ و جغرافیا شماره ۱۴۶، بگلی در شماره ۴۷ «مجله اسلام» و مقاله والتر هینتس در شماره ۲۴۲ «مجله تاریخ».
کتاب در هفت جلد
- «کتاب تاریخ کمبریج» در هفت جلد به رشتهٔ تحریر آمده است. این کتاب پر مایه درباره جغرافیای طبیعی، زمین شناسی، موقعیت اقلیمی، گیاهان، جانوران، پرندگان ایران، «مردم ایران»، درباره نخستین تشکلهای جوامع انسانی در ایران؛، امور معیشتی، ارتباطات، حمل ونقل و کشاورزی و گله داری، و راه‌های بازارگانی، و تاریخ ایران کهن ایران نامبرده است. کتابی بسیار نفیس وگران مایه است. جالب اینجاست که در این تاریخ طلایی نام زادگاه خودمون (کوخرد) نیز آمده است. به دلیل اهمیت (کوخرد) در مسیر راه کاروانهای بازارگانی، واز آنجا که کوخرد و کاروانسرای کوخرد یکی از توقف گاه‌های مهم واصلی بازرگانان آن دوران بوده است، در این کتاب پر ارزش ذکر نام (کوخرد Kukhid,) آمده است.
- در جلد ششم کتاب از راه‌های بازارگانی و بندرگاه کنگ و کوخرد وراه‌های لار وشیراز یاده شده است.
کوخرد در کتاب تاریخ کمبریج
داستان این کاروانها و کاروانسالان آن دوران وچریکهایی که به سرپرستی «جلودار مهران» همراه این قافله‌ها بودند و از نا امنی راه از قافله‌ها حمایت و حفاظت می‌کردند مشهور است در منطقه، ویکی از حکایات تاریخی مردان دلیر وشجاع دوران قدیم و تاریخ برجسته کوخرد ودوران پر افتخار مردم زحمتکش کوخرد سیبه که سینه به سینه نقل شده‌است به یادگار مانده‌است. این تاریخ باشکوه در یکی از قدیمی ترین کتابهای تاریخ جهان ثبت شده‌است، در کتاب «کمبریج» که یکی از کتابهای تاریخ قدیم است و به زبان انگلیسی نوشته شده‌است از کوخرد وکاروانهای بازرگانی آن دوران نام برده‌است دقیقاً در این کتاب قدیم وتاریخی چنین نوشته شده‌است «یک راه دیگر هم به شمال می‌رفت یعنی از بندر کنگ شروع می‌شد و از راه کوخرد وبستک ونمیری به جاده اصلی لار می‌پیوست». (Another route Went north from Kung through Kukhird, Bastak and Nimar, Wherc it joined the main routc at Lar ).
کاروانهای بازرگانی در کوخرد
همچنین در آن دوران قافله‌ها از کوخرد بارگیری می‌کردند و به سوی مناطق لار، خنج، شیراز، کرمان و یزد سفر می‌کردند. داستان جلودار مهران وچریکهای ایشان که در آن دوران از قافله‌های بازرگانی حمایت می‌کردند معروف است. راه شمه سارا از بون کوه چهار برکه شروع می‌شود وبعد از مرور از «رخ بندو» وگذشت از پر کل احمد و تال کَل احمد و از پشت پل تیر (کوه خآب) وعبور از راه «اُسُّن» و باغ زرد و رودخانه مهران به کوخرد می‌رسد. قافله‌ها از بنادر چارک و مغویه کالا حمل نموده و از این راه عبور می‌کردند، در مسیر راه شمه ساره چند بته نخل خرما و یک باب آب انبار «برکه» قدیمی وجود دارد.
راه قافله رو
در زمان قدیم که به‌وسیله شتر بارکشی می‌کردند از این راه بار وکالاهای تجارتی از «بون کوه چهار برکه» به کوخرد می‌آوردند که بعد هم از کوخرد به مناطق دیگر منتقل می‌کردند. این کالاها به‌وسیله قافله‌های بزرگی از قاطر والاغ و اسب که در کوخرد مستقر بودند حمل ونقل می‌شد، چون کوخرد در مسیر کاروانهای بازرگانی قرار داشته است، کاروانهای متعددی همیشه در کوخرد حضور داشتند و در کاروانسرای بزرگ و تاریخی کوخرد اقامت دائمی داشتند وکاروانسالان بعد از ورود این کالاها از «راه شمه سارا» به کوخرد به وسیله قافله‌های بزرگی به مناطق دیگر حمل ونقل می‌کردند، کاروانها به صورت دست جمعی از کوخرد حرکت نموده به لار، خنج، جهرم، شیراز و از سوی دیگر نیز به بندر عباس و حتی به یزد نیز رسیده بودند.
منبع
- ذکرت کوخرد فی واحد من اهم المراجع الاجنبیة التاریخیة عن ایران فی سنة ۱۶۴۹ للمیلاد، وهو کتاب: (کامبریدج عن تاریخ ایران)، فی المجلد السادس.
- Peter Jackson and Lawrence Lockhart (Ed) (۱۹۸۶), Vol. ۶th, The Cambridge History of Iran: Cambridge University Press
- محمدیان، کوخردی، محمد، (شهرستان بستک و بخش کوخرد)، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
استاد محمدیان را در کنار پروفسور M.M.Bigani رئيس دانشگاه
پزشكى بمبئى و رئيس هيئت مديره بيمارستان بريدج كندى بمبئى
باکمال تشکر از دکتر لطیفه جهت ارسال عکس
در اين وبلاگ سعی بر اين است تا اطلاعاتی در مورد بخش كوخرد و مناطق اطراف شهرستان بستک و استان هرمزگان به بازديد كنندگان عزيز ارائه شود.