کوه ناخ
Nakh Mountain
مسجد اليتيم (كوخرد)
مسجد اليتيم (كوخرد)
كوه ناخ ـ كوخرد
رشته کوه ناخ کوه بلندی است در شمال دهستان کوخرد در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایرانواقع شده‌است.
كوه ناخ ـ كوخرد
- این رشته‌کوه از رشتهٔ کوه لاور شروع می‌شود ودر أقصی غرب به کوه گچ می‌پیوندد. در پایه این رشته کوه بسیاری از دهستان‌ها و روستاهای آباد پرجمعیت واقع شده‌است.
- کوه ناخ از طرف شمال دهستان کوخرد قرار دارد، فاصله دهستان تا «تپه ره» که اولین راه ورودی به کوه ناخ است دو کیلومتر بیشتر نیست، ازطرف «تَپه رَه» یک راه شنی وجود دارد که می‌توان باماشین بداخل تنب (تپه) رفت، پُشت پر دراخی که سَرگردتنگه شُمو است ۲ خانوار سکنه دارند، یکی بنام (محمد محمود مَد کلانتر) و دیگری بنام (محمد عبدالکریم)، این ۲ خانوار ۸ نفر جمعیت دارد.
- كوه ناخ ـ كوخرد
ارتفاع کوه ناخ
ارتفاع کوه ناخ از سطح دریا ۵۰۰۰ پا است، در قله این کوه چُک بلندی وجود دارد که بنام «چُک تُرُه» معروف است و از دور نمایان است، این کوه در مشرق هم ادامه پیدا کرده تا اینکه رسیده به کوه لاور و با هم رشته‌کوه‌های جنوبی دهستان گوده را تشکیل داده و به سمت مغرب ادامه دارد.
كوه ناخ ــ كوخرد
جغرافیای منطقه
در سَرگرد تنگه شمو یک زمین جوکاری بوده که بنام «دُوکُنِه شمو» معروف بوده که تاحالا قسمتی از آن متروک ومخروبه دیده می‌شود، ازطرف شمال زمین جوکار یک درخت نخل بزرگی بوده که بنام «لِشتِ خُوَشکار» معروف بوده‌است، این درخت خرما به (حاجی جعفر گَپ) بن محمد بن احمد آل جعفر تعلق داشته‌است، بعد از لِشتِ خُوَشکار یک چشمه کوچکی و گریوه تنگی وجود دارد که بنام گری چَپان معروف است، ازسمت قبله گری چَپان یک کوه بلندی است که بنام (پَرِ توصیله) معروف است، قلعه تاریخی که به قلعه توصیله معروف است برقله این کوه قرار داشته‌است که اکنون قسمتی از قلعه برجای مانده وآثارش باقی است، در ۲۰ متری گری چَپان ازطرف شمال یک چشمه تلخ کوچکی است که در حدود ۵ اصله نخل را آبیاریمی‌کند، ازطرف شمال چشمه ونخلها یک کوهی مُجَزا وجود دارد بطول هزار متر، قسمت شرقی این کوه بنام «پَرِ زُخِر» معروف است، اما قسمت غربی آن «پَرِ گری زامِردان» می‌نامند، یک تنگه عمیقی وسط این کوه‌است که کوه را به دوقسمت تقسیم کرده‌است، در وسط این تنگه یک سنگ بزرگی وجود دارد که سرتاسر دهانه تنگه را گرفته‌است وعبور از تنگه دشوار کرده‌است وجایی سخت‌گذر است، به این سنگ به لهجه محلی «سنگ بند بن» می‌گویند، در زمان قدیم کُوخِردیها از بالای این سنگ طناب زنجیری بسته بودند وبه‌وسیله این طناب ازسنگ وتنگه عبور می‌کردند به همین جهت سنگ بُند بنِ نامیده شده‌است.
كوه ناخ ـ كوخرد
گری زامِردان
پس از گذر از سنگ بند بن این راه سخت‌گذر وارد گری زامِردان می‌شود، گری زامِردان یک محوطه‌ای کاملاً شبه بسته‌است فقط یک راه خروج از آن وجود دارد که بنام «چَک چَربَه» معروف است، در محوطه گری زامردان در حدود ۱۰۰ بوته درخت کُنار وجود دارد، از بس این درختها بزرگ وشاخه‌هایش توی هم رفته‌است محوطه گری زامردان همیشه سایه بندان است، در سمت مشرق گری زامردان یک درخت سمری وجود دارد، زیر این درخت یک گورستان کوچکی وجود که شامل (۱۱) قبر است، آثار این گورستان وقبرها بوضوح دیده می‌شود، می‌گویند این قبرها تعلق به مردانی دارد که در زمان تسخیر شدن قلعه سیبه بدست صادق خان به گری زامردان پناه آورده بودند.
كوه ناخ ـ كوخرد
در طرف شمال محوطه گری زامردان یک چشمه کوچکی است بنام آب قبرستان، در پشت محوطه گری زامردان دو چشمه وجود دارد یکی بنام «چشمه آب چَربَه» ودیگری بنام «چشمه آب لِشت»، این دوچشمه در حدود ۳۰اصله نخل آبیاری می‌کنند، ازطرف مشرق گری زامردان یک تخته سنگی نمایان است که طول آن در حدود ۳۰۰ متر است وبنام «تَختَه تَنگیرد» معروف است، ازسمت مشرق این تخته روی به طرف شمال چُک بلندی است بنام «چُک فلکنازی» و همچنین در پائین این چُک أودون بزرگی وجود دارد بنام «آودون فلکنازی» (آبدان فلکنازی).ـ
كوه ناخ ـ كوخرد
تنگیرد
در جنوب این تخته سنگ یک تنگه عمیقی وتاریکی وجود دارد بنام «تنگیرد»، ورود بداخل تنگیرد بسیار دشوار وخطرناک است. اگر کسی بخواهد وارد تنگیرد بشود باید در اختیار وقت دقت کند، چون صبح وعصر بهیچ وجه نمی‌شود وارد تنگیرد شد، فقط تنها وقتی که برای ورود به تنگیرد مناسب است ساعت ۱۲ ظهر است که آفتاب دروسط آسمان است، البته در روزهای آفتابی، به غیر از این وقت مطلقاً نمی‌شود وارد به تنگیرد شد، چون خیلی تاریک وخطرناک است. داخل تنگیرد آب فراوانی وچشمه‌های شیرین وجود دارد و درخت زار است ودرختهایی مانند انجیر، بنه، بادام و کِتُه کِرت و کُوهِنگ و نادر وجود دارد، و مارهای خطرناک و مارمولکها در آن وجود دارند. از قدیمی‌ها روایت است که رنگ این مارمولکها سفید است و به اندازه گوسفندی بزرگی دارند.
كوه ناخ ـ كوخر د
درواه ناخ
ازسمت مشرق «تَپَه رَه» به اندازه ۱۰۰۰ متر دره‌ای وجود دارد که معروف به «درواه ناخ» ازسمت شمال دره تپه‌ای وجود دارد بنام «پَس پَل»، در پُشت این تَپَه برکه‌ای است بنام (برکه پَس پَل) ازطرف برکه به مسافت ۵۰۰ متر یک چشمه‌ای است و چند اصله نخل خرما واحشمی که به «قاسم اربابی» تعلق دارد، درواه ادامه دارد به طرف شمال (بالا) در مسافت ۱۰۰۰ متر چند اصله دیم وبلند وجود دارد همینطور که معلوم است این نخلها در زمانی خیلی قدیم کاشته شده‌است، از سمت شمال این نخلها یک احشمی و لاور کوچکی است که بنام «بُوخِن» معروف است.
كوه ناخ ــ كوخرد
در شمال بُوخِن بیشه‌زاری وجود داردکه تمام درختهایش انجیر است، این منطقه بنام «انجیردان» معروف است، ازسمت غربی انجیردان به‌طرف شمال یک چشمه‌ای است بنام «تَزگُو» ازسمت مشرق تَزگُو راه پرپیچ و خمی وجود دارد که بنام «گردَنهِ بَردِ نمک» معروف است، این گردَنهَ راه مالرو و کاروان‌هاست، ازاین راه مردم به «قله کوه ناخ» می‌روند، در قله کوه ناخ اگر رو به طرف شمال ایستادی «چُک تُرُه» پشت سرت است وگری زامردان زیر چُک تُرُه قرار دارد و دهستان کوخرد در پشت سر قرار دارد از طرف جنوب کوه ناخ، و أما طرف شمال بیخه گوده در روبرو از طرف شمال کوه قرار دارد، و رو بروی صورتت روستای زنگارد است، زیر پایت دقیقاً در کمر کوه ودرست مقابل روستای زنگارد یک غار بزرگی وجود دارد که بنام «غار ذنب لاور» معروف است، می‌گویند قرنها پیش شخصی یا پهلوانی به نام ذنب لاور با زنجیر وبند می‌رفته در آنجا ته غار سکونت میگزیدهاست.
جانوران و پرندگان
در پیرامون کوه ناخ جانوران وپرندگان مختلفی زندگی می‌کرده‌اند که شامل :آهو، بزکوهی، روباه، خوک، کفتار، شغال، جوجه‌تیغی و خرگوش بوده‌است. همچنین پرندگان مانند: کبک،عقاب، شاهین، بادخور، قُمری، تیهو، فاخته و بلبل ،، سبزقبا (کراشکین)، چکاوک (بُوکلُو)، چکاوک هدهد، و «مرغ سلیمان» یا هدهد، گنجشک، دم جنبانک وصدها پرنده مختلف دیگر زندگی می‌کرده‌اند وبه علت وجود درختهای گوناگون و تنومند مانند: کُنار، و سمر سَلَم، کُور، کِرت و کُوهِنگ زیستگاه پرندگان گوناگونی بوده‌است. و نزدیک بودن به آبدان‌ها، و آب و سایه، در فصل‌های گوناگون پرندگان روی شاخه‌های آن درختها لانه می‌ساخته أند، مخصوصاً در فصل‌های زمستان و بهار. ولی متأسفانه امروزه به دلیل نبود نظارت کافی و شکار بی رویه و غیر مجاز، نسل اکثر این حیوانات و پرندگان در حال انقراض می‌باشد. گفتاره‌است که در دوران گذشته جانوارنی مانند: گرگ، پلنگ، یوزپلنگ و خرس نیز در این کوه دیده شده‌است، اما درحال حاضر دیگه از اینگونه حیوانات هیچ اثری نیست. همچنین گیاهان دارویی ماننند: أنغوزه.، بنه، آویشن، مرو تلخ، پونه، اسطوقدوس (گیاهی خوشبو که با چای مصرف می‌شود). خاکشیر، مرو تلخ، مرو خوش می‌روید.
آهو ـ اوه شيرينو
كـوه نـاخ ـــــ كـوخـرد
كوه ناخ ــ كوخرد
كوه ناخ ــ كوخرد
منابع:
مسجد اليتيم (كوخرد)
مسجد اليتيم (كوخرد)
*پژوهش و تحقيق استاد:محمدمحمدیان کوخردی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«با تاریخ دیار كوخرد و منطقهٔ باستانی بخش کوخرد بیشتر آشنا شوید»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع:awayeseebah
استاد محمدیان را در کنار پروفسور M.M.Bigani رئيس دانشگاه
پزشكى بمبئى و رئيس هيئت مديره بيمارستان بريدج كندى بمبئى
باکمال تشکر از دکتر لطیفه جهت ارسال عکس
جستارهاى وابسته:
كتابخانه شخصى محمديان دبى
كوخرد در كتاب تاريخ كمبريدج
شاعر: مهجور كوخردى
درخت كهن سال كوخرد
.jpg)
_(9).jpg)
_(8649673388)_(2).jpg)
.jpg)
در اين وبلاگ سعی بر اين است تا اطلاعاتی در مورد بخش كوخرد و مناطق اطراف شهرستان بستک و استان هرمزگان به بازديد كنندگان عزيز ارائه شود.