سد شُمو (كوخرد)
«درواه» در گویش لارستانی و به ویژه کوخِردی در جنوب ایران به پدیده‌های طبیعی دره‌مانندی که بیشتر نقش مسیل را دارد «دَرواه» می‌گویند. درواه (دره) یا وادی: گشادگی میان دو کوه که شامل زمینی است دراز. کشیده که غالباً رودی در آن جریان دارد ویا معبر سیل است. درواه شمو از سَرگرد کوه ناخ شروع می‌یابد.
- آبخیز دره شمو
در قله این کوه چُک بلندی وجود دارد که بنام «چُک تُرُه» معروف است دقیقاً از پائین این چُک «درواه شمو» آغاز می‌شود. این دره بزرگ و دراز بطول تقریبی ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر ابتداء از بن کوه ناخ «شمال کوخرد» و از «سَرگرد گری زامردان» سرازیر می‌شود از سمت مغرب «تنگیرد» و به طول مایل وپر پیچ وخم از دامنهٔ کوهستان می‌گذرد و از منطقه درازو عبور می‌کند ودر مغرب «شلگیر جاوید» به رودخانه مهران می‌ریزد.
- مسیر دره شمو
بعد عبور درواه شمو از «گری زامردان» به گری «سنگ بُندبنِ» می‌رسد، پس از گذر از سنگ بُندبنِ یک چشمه کوچکی و گریوه تنگی وجود دارد که بنام «گری چَپان» معروف است می‌رسد. پس از عبور از گری چَپان به پُشت پر دراخی و سَرگرد تنگه شُمو وارد تنگه شمو می‌شود، درواه در مسیر خود ادامه می‌یاید تا اینکه به سد شمو می‌ریزد.
- دره شمو و خرابی کوخرد
سیل «درواه شمو» چهار بار کوخرد را خراب کرده‌است.
- اولین بار که سیبه «کوخرد» توسط سیل دره شمو ویران شده‌است در سال ۸۱۵ میلادی برابر با سال ۱۹۲ هجری قمری بوده که هنوز اسلام وارد سیبه نشده بوده‌است. درآن زمان سیبه کوخرد زرتشتی‌نشین بوده‌است و در آن دوران کوخرد بنام سیبه معروف بوده‌است.
- بار دوم هنگامی بوده که کوخرد محله‌ای مشهوری بنام «محله بنجرون» داشته ودر آن هنگام مسجدی بوده که آن را روی خرابه‌های «معبد سیبه» بنا نهاده بودند و در اثر شدت سیل مسجد کاملاً ویران می‌شود، ومحله سیبه قدیم تماماً باخاک یکسان می‌شود، روایت است که سیل به اندازه‌ای شدید بوده‌است که بچه را با گهواره اش از بالای ستون چاه عالی پرتاب می‌کرده‌است.
- اما بار سوم در حدود ۵۹ سال پیش بوده، در روز چهارشنبه ۱۰ محرم سال ۱۳۶۷ هجری قمری و در اثر باران پی در پی سیل شدیدی در دره شمو جاری می‌شود محله قبله ومحله شمال وقسمتی از محله قبله که ۲۰ باب خانه مسکونی داشت کاملاً ویران می‌شود که اکنون آثاری از آنها برجای مانده‌است وبنام «پَرَکن» معروف است.
- بار چهارم در سالهای ۱۳۵۹ یا ۱۳۶۰ خورشیدی نیز در اثر جریان سیل شدید دره شمو قسمتی از خانه‌های دهستان کوخرد خراب می‌شود که باکمک اهالی ومردمان خیر مرمت می‌گردیده‌است، ولی تلفات جانی نداده‌است.
در سال ۱۹۸۶ میلادی اهالی کوخرد و با کمک اهل خیر سدی در دهانه دره شمو ساختند که جلوگیری از آب کند و دهستان کوخرد درامان باشد، و همچنین از آب سد نیز برای کشتزارها استفاده نمایند.
- جستارهای وابسته
| در ویکی‌انبار منابعی در رابطه با موجود است. |
| مرکز | |
| شهرستان‌ها | ابوموسی • بستک • بندر عباس • بندر لنگه • پارسیان • جاسک • حاجی‌آباد • خمیر • رودان • قشم • میناب |
| شهرها |
ابوموسی • بستک • بندر چارک • بندر خمیر • بندر عباس • بندر لنگه • پارسیان • جاسک • جناح • حاجی‌آباد • درگهان • دهبارز • رویدر • زیارت‌علی • سندرک • سوزا • سیریک • فارغان • فین • قشم • کنگ • کیش • هرمز • هشت‌بندی • میناب |
| جای‌های دیدنی |
کاروانسرای بستک • عمارت کلاه‌فرنگی • معبد هندوها • آب‌گرم گنو • موزه آب • دوگنبدان • کاروانسراها • پنجشنبه‌بازار میناب • سد تاریخی کوخرد • جنگل‌های حرا • شهر سیبه • بازار بستک • تپه مارو • جزیره کیش • قلعه پرتغالی‌ها • قلعه لشتان • حمام گله‌داری • لنج‌سازی بندر کنگ • محله باستانی سورو |
| فهرست روستاهای استان هرمزگان |
|
| ||||
|---|---|---|---|---|
|
سد بز| سد بست گز| سد پانزده خرداد| سد بشاگرد| سد تنگ سياه| سد جگين| سد جابر| سد جاوید| سد استقلال| سد| سد شماره یک جناح| سد شميل و نيان| سد شمو| سد طالقان| سد كوثر| سد گهره| سد گلستان دیوان| سد گابريک| سد میناب| سد ملو| |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
منابع
- محمدیان، کوخردی ، محمد ، «شهرستان بستک و بخش کوخرد» ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
در اين وبلاگ سعی بر اين است تا اطلاعاتی در مورد بخش كوخرد و مناطق اطراف شهرستان بستک و استان هرمزگان به بازديد كنندگان عزيز ارائه شود.