آسیاب أرده سازی کوخرد
آسیاب أرده سازی کوخرد
آسیاب وسیله‌ای بوده‌است که در گذشته برای خرد کردن دانه‌هایی مختلف مانند گندم ، کنجد، وغیره از آن استفاده می‌شده‌است.آسیاب دارای دو «سنگ آسیاب» است که یک سنگ ثابت و سنگ دیگر متحرک است. با حرکت سنگ دوم دانه‌هایی که توسط روزنی بین این دو سنگ هدایت شده‌اند، خرد می‌شوند. برای حرکت دادن سنگ متحرک از نیروی انسان، حیوانات، آب یا باد استفاده می‌شده‌است.
آسیاب أرده سازی کوخرد درسال ۱۳۲۲ هجری قمری توسط شخصی بنام «ملا عبدالله» ملقب بـ(ملا سعدا بستکی) ساکن کوخرد، در «محلهٔ زیر» در جنوب غربی خانهٔ «محمد محمود» پدر (عبدالله محمد محمود کوخردی)، دایر شده بود.
طریقهٔ کار
طریقهٔ کار از این قرار بوده‌است که دوسنگ بزرگ دایره أی شکل بر روی هم قرار داشته و سنگ بالایی در وسط سوراخی داشته که بوسیلهٔ دوچوب عمودی وأفقی بر پشت الاغ یا شتر یا استر قرار می‌دادند وبا طناب می‌بستند، وقتی حیوان شروع به حرکت می‌کرد سنگ بالایی روی سنگ پایینی می‌چرخیده و سنگ پایینی ثابت بوده، به همین ترتیب کنجد نرم می‌شده و أرده تولید می‌شده أست.
چشمان حیوان باپارچهٔ سیایی می‌بستند، وحیوان به دور چرخ آسیاب می‌چرخید بدون اینکه در کنترل کسی باشد، در نهایت هرروز تقریباً حدود چهار بشکه أرده بدست می‌آمده أست.
از جمله شیرینی‌هایی که از أرده بدست می‌آمده پشمک أرده أی بوده أست که بهترین وتنهاترین شیرینی در آن زمان بوده أست. زن ملا عبدالله ملا سعدا بستکی ساکن کوخرد (ماه سند) نام داشت أست و «کدخدای کوخرد» نیز بوده أست. ماه سند در سال ۱۳۳۷ هجری قمری در گذشته أست.
بعد از فوت «ماه سند» کدخدای کوخرد، پسرش (ملا محمد سعدا) به کدخدایی برگزیده می‌شود.
بعد از مدتی «ملا محمد سعدا» آسیاب أرده سازی به «حاجی محمد عبدالجلیل» می‌فروشد وخودش عازم لنگه می‌شود. از آن به بعد حاجی محمد عبدالجلیل مسؤولیت آسیاب و أرده سازی عهده دار می‌شود، تاپایان سال ۱۳۳۹ هجری قمری که آسیاب أرده سازی ازکار می‌أفتد.
از جمله آثار باقی ماندهٔ این آسیاب تکه سنگهای بزرگی می‌باشد که هم أکنون در کوخرد وجود دارد، ویکی از این تکه سنگها در (محلهٔ قبله) در بغل «برکه شیخ» از طرف مشرق افتاده أست، وتکه دیگری در جنوب «خانهٔ احمد حاجی عبداللطیف» ودر شمال (پـَرَکُن مّـد حَسَن خانی) أفتاده أست.
منبع
- محمدیان، کوخردی، محمد، “ (به یاد کوخرد) “، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
در اين وبلاگ سعی بر اين است تا اطلاعاتی در مورد بخش كوخرد و مناطق اطراف شهرستان بستک و استان هرمزگان به بازديد كنندگان عزيز ارائه شود.