عسل در بخش کوخرد هرمزگان
عسل در کوه‌های او شیرینو و »کوه‌های جنوب «(کوه زیر)» و کوه‌های اطراف کوخرد در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران، عموماً عسل بشکل غیر قابل تصور یافت می‌شود، مخصوصاً در سالهایی که باران زیاد می‌بارد و درختو درختان گلهای گوناگون می‌روید و شکوفهای بهاری فراوان است.
عسل در بخش کوخرد
عسل ،ماده غذایی بسیار غنی و انرژی بخشی است که حدود۸۰ درصد از قندهای ساده یا مونوساکاریدها ساخته شده و هر۱۰۰ گرم آن ۳۲۰ کالری ایجاد می‌کند این مونو ساکاریدها بسرعت جذب دارای ویتامین‌های متعددی از قبیل تیامین ، ریبوفلاوین ، اسیدنیکوتینک ، اسید اسکوربیک ، پیریدوکسین و ویتامین کا است.
خواص فیزیکی عسل ، اثر ضد باکتریایی دارد و از زمانهای قدیم انسانها از خاصیت ضد میکروبی عسل سود جسته و آن را در درمان ناراحتی‌های پوستی از قبیل زخمها و سوختگی‌ها به کار برده‌اند و یکی از بهترین پانسمانها محسوب می‌شود.همچنین ، عسل را در درمان بیماری‌های دستگاه تنفسی و عفونت‌های ناحیه حلق به کار می‌برند و خاصیت ضدباکتریایی آن موجب اثربخشی عسل می‌شود و خاصیت ضد التهابی آن نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده‌است.
عسل در بخش کوخرد
عسل علاوه براینکه یک غذای کامل است یک اکسیر پر انرژی نیز می‌باشد به طوری که سالیان سال به عنوان دارو برای درمان بیماریها مورد استفاده قرارگرفته‌است مصرف عسل در عرض چند دقیقه به شخص نیرو می‌دهد وتحمل بافتی و قدرت ترمیم آنرا افزایش می‌دهد بنابراین ورزشکاران باید عسل مصرف کنند بنا به تحقیقات به عمل آمده عسل حاوی ۸۰ ماده مفید برای انسان می‌باشد و لازم به ذکر است که در دنیا هیچ ماده غذایی به اندازه آن نیروی کهربایی ندارد.
عسل در بخش کوخرد
زنبورعسل
در کوه‌های جنوب (کوه زیر) دو نوع زنبور عسل وجود دارد که دو نوع عسل تهیه می‌کنند.
نوع أول: به اسم عسل کلی معروف است که زنبورهای آن از زنبورهای معمولی و کوچک هستند، و چهار نوع عسل تهیه می‌کنند حسب موسم‌های سال که بنامهای مختلف در کوخرد معروف است مانند:
- عسل «ربیع» بهار
- عسل خُرما
- عسل شُواردُه
- عسل سُمر
این زنبورها از گلهای خوشبو و مُعَطَر بهاری تغذیه می‌کنند.در فصل بهار و پائیز کندوها پر می‌گردد و هرکندو در حدود یک تا دو کیلو واحیاناً ۴ کیلو در فصلهای پُربار عسل بدست می‌آید.
با مهارت خیلی بسیار کسانی که شغل جمع آوری عسل پیشه گرفته‌اند عسل از این کندوها خارج و در ظرف خالی می‌نمایند و کندو را بیرون نمی‌آورند، چون زنبور عسل طبق عادت همیشه یک چاه سکن می‌نماید بشرطی که کسی اذیت وآزار بر او نرساند.
اما نوع دوم:
زنبور عسل اَزا Aza نام دارد، این زنبور از زنبور عسل کلی دُرُشتَر است و فقط در کوه‌های مرتفع مانند " قله‌های» کوه سفید «و کوه» دسک «و بن کوه لوز و جاهای دور از دسترس انسان کندو می‌بندد وچون در دسترس نیست ممکن است پنج تا شش سال در کندو بماند، بعضی وقتها که انسان موفق می‌شود و آنهارا پیدا کند، هر کندو ممکن است ۲۰ کیلو عسل داشته باشد، رنگ این عسل تیره‌است و به مرغوبیت عسل کلی معمولی نیست. فکر می‌کنم چون مدت زیادی در کندو می‌ماند و کهنه می‌شود تیره رنگ می‌گردد.شاید هم مربوط به نوع زنبور باشد.
- عسل و زنبور عسل از زمانهای بسیار دور شناخته شده‌است و در باره آن سخن گفته‌اند، در زمان قبل از اسلام مردمان پیشین درباره عسل و استعمال آن سخن گفته‌اند، در ایام جاهلی عربهای ما قبل از اسلام، و در اشعار نام عسل و زنبور عسل بسیار ذکر شده‌است.در عصر اسلام خداوند تبارک وتعالی سوره‌ای بنام : (سُورَة الَنحَل) یعنی « زنبور عسل »، نازل فرموده‌است.و در آیاتی مُبین و مُنَزَه فوائد ومنافع عسل بر انسان بیان فرموده‌است.
ملکه نحل
تمام زنبورها زیر دست و فرمان یک زنبور که (ملکه نحل) گفته می‌شود فرمان برداری کامل کار می‌کنند.سردار این زنبورها «یعسوب» نام دارد که با آن جماعت زنبورها می‌رود. هنگامیکه در یک جای خانه می‌سازند خانه‌های آنها به «شکل مسدس متساوی الاضلاع» است در حالیکه مسطر وبیکار وسایر آلات ندارند، ساختن همه آشیانه‌ها به یک شکل منتظم موجب حیرت است.حکماء می‌گویند که اگر از مسدس کدام شکل دیگر اختیار می‌شد در بین خواه نا خواه یک مقداری جای خالی می‌ماند.خداوند آنهارا فطرتاً به‌طرف شکلی راهنمائی فرموده که یک فرجه جزئی هم بیکار نماند. همه اوامر تکوینیه‌است، خداوند به او هدایت داده که فطرتاً مطابق خواست و استعداد مزاج خود غذای خودرا از اقسام میوه‌ها و گلها بدست آورد، چنانکه زنبورها از آشیانه خود بیرون آمده ومیوه و گلهای مختلف و رنگارنگ را که از آنها شهد و موم وغیره بدست می‌آید می‌مکند.وچون برای بدست آوردن غذا بهر طرف پرواز می‌کنند در حین مراجعت راه را کم نکرده ومستقیماً به آشیانه خود بر می‌گردند.وبدین مطلب گرفته‌اند که به آن راههای فطری که قدرت برای عمل وتصرف تو مقرر کرده‌است مطیع ومنقاد بوده روان باش مثلاً گل و میوه را می‌مکد و بنا به سرشت خود شهد (عسل) را فراهم می‌کند.شهد دارای رنگهای مختلف است، سفید، سرخ، و زرد وسیاه، می‌گویند رنگها در اثر اختلاف موسم، غذا وعمر زنبور و غیره تفاوت می‌کند.
عسل در بخش کوخرد
تداوی با عسل
عسل در بسیاری از بیماریها «شهد خالص» ویا با دوای دیگر مخلوط کرده به بیمار داده می‌شود.در کوه‌های کوخرد و همچنین کوه‌های بخش کوخرد و توابع چهار گونه عسل یافت می‌شود که عبارت‌اند از:
- عسل «ربیع» بهار
- عسل خُرما
- عسل شُواردُه
- عسل سُمر
عسل در بخش کوخرد
- عسل «ربیع» بهار: بهترین وخوشمزه‌ترین انواع عسل‌ها است. چون «عسل بهار» است، و در فصل بهار واز گلهای مختلف بدست می‌آید واز گلهای بهاری گرفته می‌شود ورنگ آن زرد و بسیار خوش بوه‌است.
- عسل خُرما : در تابستان بدست می‌آید ورنگ آن سیاه وتیره‌است، چون از شیره وثمر درخت خُرما گرفته می‌شود، در تابستان در مزارع نخیل و باغها کندوهای عسل زیاد دیده می‌شود.
- عسل شُواردُه : از گُل درخت « سِدر» یا کُنار بدست می‌آیاد وهمچنین خوشمزه‌است ورنگ آن سفید است.
- عسل سُمر : از گُل درخت سُمر بدست می‌آید ورنگ آن سرخ است. درخت سُمر در در کوه‌های و تپه‌ها وپشتخه‌های کوه زیر و جنوب وشمال کوخرد فراوان است. این نوع عسل معمولاً در فصل پائیز زیاد بدست می‌آید.
عسل در بخش کوخرد
در مواسمی که باران زیاد می‌بارد کندوهای عسل در کهوف کوهستانها واشکفتها وهمچنین در لای شاخه‌های درختان در پشتخه‌ها و در دره‌های کوهستانی ومزارع نخلها وباغها، در مواسم مختلف سال بر حسب آبادی وسبزی این مواسم و توفیر غذاء و آب، بعد از باران موسمی و در سالهایی که باران وفیر می‌بارد وگلها ی درختان و شکوفه‌ها فراوان است وزنبور غذا ومکان آرام می‌یابد، عسل نیز به خوبی بدست می‌آید چونکه زنبور عسل خیلی حساس است ومکان آرام وملایم دوس دارد که در آن کندو سازد.
عسل در زندگی اهل منطقه
در خانه‌های اهل کوخرد ومنطقه تقریباً خانه‌ای یافت نمی‌شود که مقداری عسل در آن وجود نداشته باشد چونکه در این مناطق عسل برای تداوی استعمال می‌کنند. بنا براین در موسم عسل مردم کوخرد و بخش کوخرد وروستاهای توابع ومناطق اطراف مخصوصا آنهائیکه که به جمع آوری عسل علاقه دارند به‌دنبال عسل روانه می‌شوند در کوه‌های اطراف، این عمل چندین روز بطول می‌انجامد و در تمام کوهای منطقه می‌گردند، از شمال وجنوب واز شرق تا غرب، تمام کوه‌ها و دره‌ها و تپه‌ها وپشتخه‌ها بر رسی می‌کنند، وبعد از یافتن کندوهای تازه احداث مکان آن را نشانه می‌کنند و بعد از مرور یک ما ونیم تا دوماه دوباره می‌آیند و کندوهای عسل می‌کنند، می‌گویند بهترین موقع برای جمع کردن عسل از کندوها، نیمه هرماه (برج عربی) است که ماه در وسط آسمان بدر است. یعنی نیمه هرماه که قرص ماه کامل است، می‌گویند در این وقت کندو عسل نیز کامل وپر از عسل است.
عسل در بخش کوخرد
منبع
- محمدیان، کوخردی ، محمد ، «شهرستان بستک و بخش کوخرد» ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
در اين وبلاگ سعی بر اين است تا اطلاعاتی در مورد بخش كوخرد و مناطق اطراف شهرستان بستک و استان هرمزگان به بازديد كنندگان عزيز ارائه شود.